In gesprek met ... Luc Severijnen

door Corrie de Leeuw, verslaggever Het Juiste Thuis

Een thuis waarin je je fijn voelt en veilig. Dat wil iedereen. Maar zo’n plek vinden, of houden, wordt steeds moeilijker. Vooral voor mensen met een kleine beurs. En dat zijn vaak ouderen. ‘Het juiste thuis’ is een schaars goed. Over hoe daar mee om te gaan, gaat een reeks artikelen in onze maandelijkse nieuwsbrief.

Het eerste interview is met Luc Severijnen, directeur van woningbouwcorporatie 'thuis. Aanleiding was de noodklok die hij onlangs luidde in het ED: het gaat niet lukken met de enorme hoeveelheden woningen die Brainport wil gaan bouwen. Luc Severijnen gaat voor de realistische boodschap maar gelooft ook in de hoop.

“‘Woningbouwdoelstellingen zeggen alles over wat zou moeten maar niks over haalbaarheid’ ”

Een worsteling. Zo beschrijft Luc Severijnen de pogingen van zijn woningcorporatie 'thuis om oudere huurders van sociale gezinswoningen te verleiden naar een (senioren) appartement te verhuizen. En oudere sociale huurders zijn er veel: bij Thuis is de helft van de ruim 20.000 huurders 55-plus.

Veel oudere huurders koesteren hun tuintje en trap naar boven

Met het beleid ‘Van groot naar beter’ bieden alle corporaties hun oudere huurders voorrang en organisatiehulp bij het verhuizen naar een kleinere, gelijkvloerse woning. Maar de resultaten vallen tegen. Severijnen vindt dat niet gek: ,, Zeg nou eerlijk: Zou jij het doen? Ik niet. Ik ben 63. Nu al verhuizen? Geen haar op mijn hoofd die daaraan denkt. Veel ouderen zeggen ook: ik heb mijn tuintje en de trap naar boven nodig om fit te blijven.”

Opereren binnen het gebied van de sociale woningbouw is manoeuvreren in een complexe kluwen van elkaar versterkende en in de weg zittende maatschappelijke ontwikkelingen, overheidsbesluiten en regels.

Voorbeeld: sinds het afschaffen van ‘het bejaardenhuis’ in 2015 is het beleid meer dan ooit gericht op het langer zelfstandig thuis blijven wonen van ouderen. Maar daarmee houden die ouderen in veel gevallen dan wel ruime gezinswoningen bezet. Severijnen: ,,Eigenlijk is het beleid: blijf langer zelfstandig thuis wonen, maar niet per se in het huis waar je nu woont. Maar dat is een veel lastigere boodschap.”

En waar de vitale ouderen in sociale huurwoningen nauwelijks tot verhuizen te verleiden zijn, zitten veel niet-vitale ouderen vast. Vooral voor de ouderen in deze groep die zich steeds eenzamer en onveiliger voelen, was het bejaardenhuis destijds een mooie oplossing.

Nu wordt de tijd totdat ze de indicatie verpleeghuis krijgen overbrugd met steeds meer thuis- en (als er naasten zijn) mantelzorg. En al die tijd houden ze een sociale gezins-huurwoning bezet. Severijnen ziet hoe de gemiddelde leeftijd in de huurwoningen omhoog kruipt. Er zijn zelfs appartementencomplexen waar de gemiddelde leeftijd inmiddels 80 jaar is. En ondertussen moeten woningzoekenden tussen de 20 en 45 jaar steeds langer wachten.

Verder zijn er de feiten: er komen voorlopig alleen maar meer ouderen en het aantal mensen per woning neem steeds verder af.

Doorstromen is niet interessant voor de grote groep

Bouwen, bouwen, bouwen, luidt dus de opdracht van overheidswege. Corporaties kregen te maken met prestatie-afspraken. Ook voor seniorenwoningen. ,,Maar ja, vervolgens zien we dat het vaak niet lukt om senioren te vinden die zo’n seniorenwoning willen huren. En dan halen we het senior-label er maar weer af”, schetst Severijnen de taaie realiteit. ,,Doorstromen vanuit de gezinswoning is voor een kleine groep interessant. Maar voor de grote groep niet.”

*‘thuis-appartementencomplex aan de Eindhovense Schonberglaan. De gemiddelde leeftijd is hier 80 jaar.*

Obstakels in de taaie realiteit

En nu die taaie realiteit dan toch op tafel ligt: er zijn wel meer obstakels bij het realiseren van sociale huurwoningen. Obstakels waar alle corporaties mee kampen. Severijnen somt op: de (vooral in Zuidoost-Brabant) hoge grondprijzen, stijgende bouwkosten, inspraak- en proceduremogelijkheden voor omwonenden die soms tot jaren vertraging leiden.

Volgens Severijnen kost nieuwbouw van een sociale huurwoning nu gemiddeld al 3 ton. En de prijzen stijgen verder. ,,En de huur mogen en willen we niet verhogen. Als het zo doorgaat dreigt ons financieel rendement te laag te worden. Dan komt er een punt dat we te veel moeten lenen en dat ons leenplafond bereikt wordt. Dan kunnen we niet meer bouwen.”

‘Natuurlijk halen we de bouwdoelstellingen niet’

Over de prestatieafspraken en de bouwdoelstellingen zegt Severijnen dat die natuurlijk niet gehaald worden en dat iedereen dat eigenlijk wel weet. Hij vindt dat realisme meer moet doorklinken bij het noemen van doelen. ,,Zeker, iedereen is het erover eens dat die aantallen ‘zouden moeten’, maar ben dan ook allemaal eerlijk over de haalbaarheid.”

Waar is de uitweg?

Maar er zijn toch ook andere oplossingen? Woningsplitsing bijvoorbeeld. Of het transformeren van bestaande gebouwen tot woningen. Of tijdelijke, verplaatsbare (mantelzorg)woningen. Severijnen is stellig: ,,Dat is veel te duur en lastig.”

Is er dan helemaal geen uitweg uit deze woningnood? Jawel, in theorie. Hij maakt een opsomming: Alle regels die samenwonen onaantrekkelijk maken -korting op de bijstand en de AOW bijvoorbeeld- van tafel; de grondprijs en de vennootschapsbelasting omlaag; minder bouwen zodat de wet van vraag en aanbod ervoor zorgt dat de bouwkosten lager worden; een hoger leenplafond voor corporaties; kortere en simpelere procedures. ,,Maar dat zie ik allemaal nog niet gebeuren…”

Of hij een ‘somberman’ is? Nee, toch niet, zegt hij. Want Luc Severijnen gelooft wel in de hoop. De hoop dat de samenleving uiteindelijk eieren kiest voor zijn geld. Dat mensen hun woonwensen en de manier waarop ze met elkaar omgaan aanpassen aan de realiteit. En hij gelooft in samenwerking. Samenwerking zoals binnen Het Juiste Thuis. Zoals bijvoorbeeld met zorggroep Archipel in het project ‘Zuiderpark’.

Omdat de vergrijzing een uitdaging is waarmee al die partijen binnen Het Juiste Thuis te maken krijgen. Ook corporaties. Om die reden heeft hij namens de 13 corporaties zitting genomen in de stuurgroep. Severijnen: ,,Wat ons bindt is het idee dat we anders met elkaar moeten gaan samenleven en dat is een hele uitdaging, omdat het risico heel groot is dat veel ouderen het netwerk hier niet voor hebben.”

Feiten:

‘thuis heeft ruim 20.000 huurders in 10.500 woningen van wie ruim de helft 55 plus.
In Nederland zijn 8 miljoen huurwoningen. 3 miljoen daarvan worden bewoond door een alleenstaande. De komende jaren stijgt dat naar 5 miljoen.
De marktprijs van nieuwbouw van een sociale huurwoning is 3 ton.
De 13 corporaties in onze regio bouwden in 2023 in totaal 411 sociale huurwoningen. In 2022 767, in 2021 1209. De verwachting is dat het er in 2024 meer worden (Severijnen: ,,Alleen al bij ons worden dit jaar 250 huurwoningen opgeleverd, dus dat geeft hoop.”)

maart 2024