Het Juiste Thuis: 'een blijvend motortje; dat hard nodig is?!
door Corrie de Leeuw, verslaggever Het Juiste Thuis
Het Juiste Thuis is in april 2023 officieel van start gegaan. In principe als aanjaag netwerk met een looptijd tot en met 2025. Maar de missie om oplossingen aan te jagen waarmee senioren fijn langer zelfstandig thuis kunnen wonen is nog springlevend. Tijd voor een blik in de toekomst: Wordt de 'aanjaagclub' uiteindelijk overbodig of is het een 'blijvend noodzakelijk motortje'? Bestuurlijk trekker Mathil Sanders van Het Juiste Thuis is overtuigd van dat laatste. Maar dan wel graag met een breder gemeentelijk draagvlak binnen de Metropool Regio Eindhoven (MRE) met fijn langer thuis wonen voor senioren als vanzelfsprekend onderwerp.
Het lijkt eindelijk in brede kring door te dringen: met steeds meer mensen die lang leven en in de laatste fase van dat leven meer zorg nodig hebben; met in verhouding steeds minder mensen in de 'werkzame leeftijd' en dus ook personeelstekort in de zorg; met een totale bevolking die maar blijft groeien en die gemiddeld met steeds minder mensen in een huis wil wonen waardoor er dus woningnood is... Ja, met al die ontwikkelingen tegelijkertijd heb je wel een groot probleem. En waar het lange tijd een probleem van later was, is het nu dus acuut.
Iets doen vanaf ‘de andere kant’
Anderhalf jaar geleden werd vanwege die ontwikkelingen Het Juiste Thuis opgericht. Eén van de bestuurders was Mathil Sanders. Tot dan werkzaam bij Buurtzorg in haar woonplaats Geldrop-Mierlo en net toegetreden tot het 'gilde van lokale bestuurders'.
In haar werk in de zorg had ze dagelijks ervaren hoe de woon-zorg-crisis -versneld door corona- toesloeg. Vooral bij ouderen die alleen woonden en naar wie behalve de thuiszorger amper iemand omkeek.
Als wethouder wilde ze proberen om vanaf die kant iets te doen. Concentreren op waar een gemeente, een regio invloed op hebben en haar collega-wethouders in de regio meer bewust maken van wat er gaande was bijvoorbeeld.
En zo kwam zij aan de wieg te staan van Het Juiste Thuis: ,,Brede welvaart en welzijn stonden onvoldoende op de agenda", zegt ze. ,,Het Juiste Thuis is een aanjaaggroep. Door kennis en goede voorbeelden te delen, partijen te matchen en te verbinden willen we bereiken dat senioren fijn en veilig langer thuis kunnen blijven wonen."
Wekelijks meer aanmeldingen
Het Juiste Thuis kreeg voor een periode van drie jaar groen licht en een budget van de provincie, met cofinanciering van de deelnemende gemeenten en het VVT-Platform Zuidoost Brabant. Francine Linssen werd aangetrokken als projectleider. Mathil Sanders werd 'bestuurlijk aanjager'. Het Juiste Thuis begon met 33 organisaties. Inmiddels hebben al 49 organisaties (zorginstellingen, gemeenten, ouderenbonden, corporaties etc) zich aangesloten. En dat aantal neemt nog steeds toe.
Er zijn themabijeenkomsten geweest, bijvoorbeeld over de buurtwoongroep, woningdelen en de zorgzame gemeenschap. Er zijn initiatieven ontwikkeld en overgenomen. En via website en nieuwsbrief wordt kennis gedeeld.
“We hebben het over wonen-zorg-welzijn. Dat is eigenlijk niet goed. Welzijn mag voorop staan.”
En trouwens: Het Juiste Thuis zelf ontwikkelde zich ook. Francine Linssen: ,,In het begin dachten we veel meer aan vormen van gezamenlijke nieuwbouw, nu kijken we vooral naar bestaande bouw en focussen we veel meer op zorgzame gemeenschappen."
Mathil Sanders vult aan: ,,Eerst keken we naar combinaties van wonen en zorg, nu veel meer naar welzijn en buurten." En dan Francine Linssen weer: ,,We hebben het altijd over wonen-zorg-welzijn. Eigenlijk is dat niet goed. Welzijn moet voorop staan."
Maar goed; allemaal mooi en aardig dat aanjagen, informeren, matchen en verbinden, maar beslissingen nemen over bijvoorbeeld uitvoeringsplannen kan Het Juiste Thuis niet. En waar maatschappelijke noodzaak aan de orde is, kan vrijblijvendheid ontoereikend zijn. Dan is een besluitvaardig en goed geïnformeerd gezag nodig, ook op het vlak van welzijn en zorg. Mathil Sanders: ,,Juist nu en juist hier in de Brainportregio."
“Als de Brainport-schaalsprong er komt zonder dat we een plan hebben over hoe we welzijn, wonen en zorg in onze vergrijzende samenleving gaan regelen, dan gaat het echt mis.”
Het is Mathil Sanders opgevallen dat de bestuursstructuur binnen de Metropoolregio aan de 'harde kant' veel beter geregeld is dan aan de zachte kant. Zo is er wel een 'poho-overleg' van wethouders en burgemeesters met de portefeuilles duurzaamheid, wonen, economie en mobiliteit binnen het MRE-bestuur. Maar zo'n overleg van wethouders zorg en welzijn, aangevuld met wethouders wonen is er niet. ,,De harde kant is veel sterker", aldus Sanders, “ook logisch als je bedenkt dat de WMO pas sinds 2015 overgeheveld is naar de gemeenten”.
Wat Sanders nog meer opviel: ,,Die harde kant en die zachte kant spreken elkaars taal niet. Het zijn andere werelden. Aan de harde kant is geld een factor. En duurzaamheid. En het omgaan met ruimte. Maar zorg en welzijn niet. 'Dat is niet ons ding', wordt dan gezegd. Het is een totaal ander vakgebied, maar het is hun ding wel. In alle gestapelde stenen wonen mensen met een behoefte aan welzijn. Als de Brainport-schaalsprong er komt zonder dat we een plan hebben over hoe we welzijn, wonen en zorg in onze vergrijzende samenleving gaan regelen dan gaat het echt mis."
Informeren, adviseren en dan knopen doorhakken
Bij de woningbouwcorporaties is dat besef aan het indalen, zo zien Francine Linssen en Mathil Sanders. Nu nog bij de gemeente- en regiobestuurders. Een belangrijke stap zou het instellen van een MRE-zorg en welzijn portefeuillehouders-overleg zijn. Zodat er ook daadwerkelijk knopen doorgehakt kunnen worden. Een belangrijke taak voor Het Juiste Thuis zou dan het informeren en adviseren van die andere 'poho's' zijn.
Een andere blijvend belangrijke taak voor Het Juiste Thuis is volgens Sanders 'het bij elkaar brengen van werelden': ,,Wij bestuurders moeten elkaars taal leren spreken. Met Het Juiste Thuis voel ik me een vaak een tolkvertaler die spraakverwarring moet voorkomen."
Tip: Het Juiste Thuis heeft nu een podcastreeks “Spraakverwarring in wonen-welzijn-zorg” in samenwerking met het landelijke kennisplatform ZorgSaamWonen.
In de eerste aflevering van 11-11-2024 ging Mathil Sanders met Els van Daal van Senioren Brabant-Zeeland in discussie over de vraag in hoeverre senioren zelf verantwoordelijk zijn om hun woonsituatie tijdig geschikt te maken. Luister deze en de vervolgafleveringen terug via de link op onze Podcast-pagina.
november 2024